येँ जिल्लाया तारकेश्वर नगरपालिकाय् लाःगु मनमयजु क्षेत्र थ्वयां न्ह्यः पूर्वपाखे साविक ग्वंगःबुँ गाविस व पश्चिम धर्मस्थली गाविस दथुइया छगू गाविस खः ।

मनमयजु अजिमा दर्शन यायेत थ्व क्षेत्रय् जीवनय् हे न्हापांगु खुसी वनाबलय् नापलाःम्ह स्थानीय ज्याथः नागरिक दशनारायण महर्जनया कथं न्हापा थुगु क्षेत्रया नां मदनपुर खः ।

मनमयजु अजिमाया लोकप्रियता व प्रख्यातीं अजिमाया हे नामं मदनपुरया नां मनमयजु च्वंवंगु खः ।

मनमयजु अजिमाया न्हापाया नां मनदेवी खः । सिद्धि प्राप्त अजिमा जुइधुंकाः वयकः मनमयजु नामं नांजाल ।

मनमयजुया द्यःछेँ व शक्तिपीठ दुगु थाययात फुसिंख्यः धाइ । अयजुयाः वयकः अजिमायात फुसिंख्यः अजिमा नं धाः ।

मनदेवी गुकथं मनमयजु अजिमा जूवन धइगु खँ तसकं न्ह्यइपूगु बाखं वा धाये किम्वदन्ति छगू दु ।

न्हापा मनदेवी छुं दैवी शक्ति दुम्ह देवी मखसें छम्ह स्थानीय ज्यापुया म्ह्याय्, सामान्य मिसा हे खः । थः न्हयम्ह तःकेहेँपिं सकसिगु इहिपाः जूगु ताः ईतक नं थःगु इहिपाः मजूबलय् मनदेवी तसकं दुःखी जुयाच्वन ।

बिफरं यानाः वयकःया ख्वाः नं छ्याकः जू । आयोडिन मगानाः गःपतय् तग्वःगु गलः नं दुगु खः । फाइलेरिया ल्वचं यानाः वयकःया तुति नं किसिया थें ततःपु जुयाच्वन ।

वयकः थुकथं ग्यानापुसे कुरुप ला जु हे जू, फूफाः विद्या नं सःम्ह जूगुलिं मिजंत वयकःया न्ह्यःने वनेत तकं ग्याः ।

थज्याःगु अवस्थां विरक्त जुयाः थःगु छेँ लिक्क टोखाडो (साङ्लेखुसि व विष्णुमती खुसिया ह्वंगः ) स्थित मनोरथ तीर्थय् देवराज ईन्द्रया आराधना यानाः १२ दँतक तपस्या च्वन ।

लिक्क बुँइ छम्ह ग्वंगः हालाः सुथ जूगु संकेत ब्यूबलय् ईन्द्रं ‘ग्वंगः बुँइ हाल’ धाःबलय् व बुँया नां हे ग्वंगःबुँ च्वंवंगु खः

वयकःया तपस्यां प्रसन्न जुयाः छन्हु बाचाया इलय् देवराज ईन्द्र प्रकट जुयाः बर फ्वनेत धयादिल ।

मनदेवीं थम्हं सःगु तन्त्र विद्यां थःत छम्ह बांलाःम्ह ल्यासेया रुप ईन्द्रयात क्यनाः धयादिल– ‘हे देवराज ईन्द्र ! जि सु खः, जि गज्याःम्ह खः व जिं छाय् छःपिनि तपस्या याना धइगु बारे सर्वज्ञाता छःपिं प्रभुं सि हे स्यू । जितः थः कलाः दयेकाः जिगु उद्धार यानाबिज्याहुँ ।’

मिसा धालकि हुरुक्क जुइम्ह ईन्द्रं नं मनदेवीया व बांलाःगु मायावी रुपं मन्त्रमुग्ध जुयाः वयकःया प्रस्तावयात सहर्ष स्वीकार यानाः तत्काल वयकःपिं दथुइ समागम जुल ।

छुं ईया रतिक्रिडा धुंकाः लिक्क बुँइ छम्ह ग्वंगः हालाः सुथ जूगु संकेत ब्यूबलय् ईन्द्रं ‘ग्वंगः बुँइ हाल’ धाःबलय् व बुँया नां हे ग्वंगःबुँ च्वंवंगु खः ।

ग्वंगः हालाकथं ईन्द्रं स्वर्ग लिहांवनेत मनदेवीयाके बिदा फ्वंबलय् वयकलं थःत नं नापं स्वर्गय् यंकेत बिन्ती यात ।

लिसलय् ईन्द्रं धयादिल– ‘यजु मनदेवी, छ मर्त्यलोकया मनुवा, स्वर्गय् यंकेमछिं । जिं छन्त छ बूगु थायया रक्षा व भक्ततय् कल्याण यायेगु शक्ति बी । उकियात उपयोगया प्रभावं मनूतयसं छन्त मनदेवी मखु, मनमयजु धकाः देवी तुल्य हनाबना तइ व तःजिक जात्रा नं याइ । जात्रा पतिकं जिं नं स्वःवये । जिगु मतिनाया चिं कथं थ्व भोटो छन्त बियाः बिदा जुइ, जिं धयागु खँयात कर्तव्यया रुपं पालना या । का, आः जि वने न्हि ?’

थुलि धयाः ईन्द्रं थम्हं फिनातःगु हिरामोति थुनातःगु भोटो मनदेवीयात बियाः अन्तरध्यान जुल ।

ईन्द्रं ब्यूगु शक्तिं मानवोपयोगी ज्या यानावंबलय् मनूतयसं मनदेवीयात हनाबना तसें मनमयजु धायेगु यानाहल । ईन्द्रया शक्ति अथवा जहान ईन्द्रायणी धाःसां वयकःयात नवदुर्गा मध्ये छम्ह नालाः पूजा नं यायेगु यानाहल ।

व हे दँया चैत्रशुक्ल पूर्णिमा (ल्हुति पुन्हि, जामाच्व मेला, बालाजु बाईसधारा मेला) या दिं मू दिं लाकाः मनमयजु अजिमाया जात्रा नं न्ह्यात ।

उगु दिंया जात्रा स्वयेत देवराज ईन्द्र नं बाचाय् वइगु व वयकलं मनमयजुयात मतिनाया चिं कथं बियादीगु हिरामोति थुनातःगु भोटो क्यनेमाःगु जूगुलिं सुथय् २ताः इलय् हे जात्रा क्वचायेकेमाःगु परम्परा दु ।

न्हापा न्हापा मनमयजु अजिमाया मूर्तियात धकिइ तयाः जात्रा याइगु खः । जुजु गुणकामदेवं येँ नगर विकासया प्रारुपमा मनमयजुयात देय् रक्षक अष्टमातृकामध्ये छम्ह नालाः अजिमा च्वनेत द्यःछेँ, शक्तिपीठइ पौ व जात्राया लागिं सिँया खः दयेकेबिल ।

द्यःछेँ व शक्तिपीठय सुसाःकुसाः व सुरक्षाया लागिं स्थानीय ज्यापुतय् छगू द्यःपालाः गुथि दु । आः व गुथिइ च्याम्ह दुजः दु । उमिसं निम्ह निम्हेसिया पालंपाः यानाः द्यःछेँ व पीठया सुसाःकुसाः व रक्षा याइ ।

अजिमाया जात्रा व मेगु दक्वं तःधंगु पूजाय् येँ थँबहि क्षेत्रय् लाःगु क्वाःबहाः अथवा झ्वाःबहाःया हे बज्राचार्य पूजारी जुइमाःगु परम्परा दुसा छुं नं अवसरया लागिं माःगु दक्वं नगद जिन्सीया खर्च थँबहि विक्रमशील महाविहारया अधिपति प्रधानतय् गुथिं याइ ।

जात्रापर्वया इलय् वयाः च्वनेत व गुथि पूजा यायेत मनमयजु अजिमाया शक्तिपीठ लिक्क हे उपिं प्रधानतय् गुथिछेँ आः नं दनि । तर ताः इलंनिसें छ्यलाबुलाय् मवःगु व मर्मत संभार नं मजूगुलिं भग्नावशेषया रुपय् दु ।

मनमयजु अजिमा (ईन्द्रायणी) शक्तिपीठ मोहनिया इलय् नवरथ वनीगु पीठ नं खः ।

कौलाथ्व (आश्विनशुक्ल) षष्ठीया दिनय् च्वय् न्ह्यथनागु टोखाडो (साँग्लेखुसि व विष्णुमती खुसिया ह्वंगः) स्थित मनोरथ तीर्थय् म्वःल्हुयाः मनमयजु अजिमा शक्तिपीठय् ब्व छानाः शक्तिपीठया न्ह्यःनेयागु लँया पारीइ दुम्ह तारकेश्वर महाःद्यःया देगलय् अर्घय् जल तयाः छायेगु याइ ।